ΑΡΔΑΣΣΑ - ARDASSA

Το Ιστολόγιο του χωριού Άρδασσας του Νομού Κοζάνης



Blogger Themes

ΕΔΩ ΕΙΝΑΙ ΑΡΔΑΣΣΑ ΚΥΡΙΟΙ...
----------------------------------------------------------------------------------------

Παρασκευή 25 Φεβρουαρίου 2011

Η κτηνοτροφία βουβαλιών στο Σούλποβο (Αρδασα) τη δεκαετία του 1940. Απο το αρχείο του κ. Γεώργιου Καζαντζή

γνωστό στην περιοχή μας, φίλες και φίλοι, πως, οι κάτοικοι-κτηνοτρόφοι του Σούλποβου (Αρδασας) είχαν μια ιδιαίτερη αδυναμία-συμπάθεια, θα λέγαμε εμείς, στη διατήρηση των βουβαλιών και πιστεύουμε, πως ήταν απόλυτα δικαιολογημένη, δεδομένου ότι, ένα βασικό τμήμα της διαβίωσής τους, εξασφαλίζονταν από το προϊών του γάλακτος και τα υποπροϊόντα του, που, για την εποχή εκείνη, αποτελούσαν βασικά στοιχεία διατροφής της οικογένειας, ενώ το κόστος, παρουσίας της στο στάβλο, ήταν ελάχιστο, έναντι της προσφοράς της.
Σημαντικό αριθμό βουβαλιών διατηρούσε και το Κοζλούκιοϊ (Καρυοχώρι) που, εν μέρει, συναγωνίζονταν το Σούλποβο, για λίγο όμως διάστημα, έως ότου ανακάλυψαν το μαύρο χρυσάφι του υπέδαφός τους (λιγνίτη) και ασχολήθηκαν παράνομα ή και νόμιμα με την λίαν επικίνδυνη εξόρυξή του με πηγάδια οικογενειακά ή και συγγενικά-φιλικά και με τις στοές (γαλαρίες).
Όχι ότι, τα συμπαθή αυτά τετράποδα, έλλειπαν από τα Καϊλάρια (Πτολεμαϊδα) και τα άλλα χωριά της ευρείας (42 τον αριθμό), τότε, Επαρχίας Εορδαίας, αλλά, ο αριθμός τους ήταν κατά πολύ μικρότερος, σε σχέση με τον πληθυσμό του Σούλποβου (Αρδασας) ή του Κοζλούκιοϊ (Καρυοχωρίου).
Το συμπέρασμά μας είναι, πως, όπου Πόντιοι πρόσφυγες, υπήρχαν και βουβάλια, ενώ, όπου γηγενείς και πρόσφυγες (Μικρασιάτες-Θρακιώτες), με πολύ ελάχιστες εξαιρέσεις έως μηδενικές, όπως, η Βλάστη, το Εμπόριο, το Τρέπενο (Καρδιά), προφανώς και δυο-τρία άλλα χωριά της επαρχίας μας.
Το γάλα της βουβάλας ήταν παχύ και ως εκ τούτου καταλληλότατο για τα παιδιά της εποχής (αντί του Μουρινέλαιου), το γιαούρτι πολύ πηκτό και κατά την έκφραση των γονιών μου, κόβονταν με το μαχαίρι, η αναλογία βουτύρου, σε σχέση με ισόποσα γάλατα-γιαούρτια άλλων ζώων, βάρυνε υπέρ του βουβαλιού.
Η Βουβάλα ήταν και είναι, αν και όπου υπάρχει, υπομονητικό ζώο, δυνατό και βραδυπόρο, γι΄αυτό και οι αγρότες δεν το προτιμούσαν για τις γεωργικές τους ανάγκες, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων όπου, υποχρεωτικά αποτελούσε τη μοναδική λύση τους.
Το κρέας της βουβάλας: Πολλοί μας είπαν πως ήταν φαγώσιμο, η δική μας εμπειρία δεν κατέγραψε κάτι τέτοιο και τούτο γιατί δεν συναντήσαμε αγορά κρέατος βουβάλας, από εμπόρους κρεάτων, με προορισμό το τσιγκέλι, αλλά και ούτε σε κρεοπωλείο το συναντήσαμε, χωρίς βέβαια να αποκλείουμε το… “φαγώσιμο” του..
Στη φώτο μας, κοπάδι βουβαλιών οδηγείται στο χώρο βοσκής που δεν είναι άλλος από τον τεράστιο χώρο “Καβάκια Αρδασας”, που πολλές φορές αναφέρουμε στις εκδρομές μαθητών και πρωτομαγιάς.

Φώτο Νο 2. Βουβάλια της Αρδασας στο χώρο βοσκής το 1947.

















Ο εικονιζόμενος χώρος βρίσκεται από τη δυτική πλευρά του χωριού και συνορεύει με τους πρόποδες του βουνό προς Βλάστη.
Ένα τραγούδι του Θεοδωράκη λέει…ο δρόμος έχει τη δική του Ιστορία κ.λ.π. και εμείς λέμε.., ο χώρος έχει τη δική του Ιστορία και την Ιστορία αυτή μας την περιγράφει το δίστιχο, που βρήκαμε, πίσω από τη φώτο Νο 2 που μας έδωσε ο καλός μας φίλος, Γιώργος Αντωνιάδης (κάτοικος του χωριού) και λέει, στην Ποντιακή διάλεκτο:
Τετράδ ημέρα έρθανε αντάρτες σο χωρίον
κ’ ελάλεσαν κ’επέρανε τη Σούλποβας το βίον
.
Η ερμηνεία του είναι απλή και λέει:
Τετάρτη ημέρα ήρθανε αντάρτες στο χωριό
και οδήγησαν και πήρανε του Σούλποβου (Αρδασσα) το βίο (βουβάλια-πρόβατα κ.λ.π.)
Όπως γνωρίζετε, φίλες και φίλοι παλιοί και θα μάθατε, ίσως, οι νεότεροι, πως το 1947 η χώρα μας βρίσκονταν σε “εμφύλια” εμπόλεμη σύραξη, λόγο της Κομουνιστικής ανταρσίας.
Το Σούλποβο (Αρδασα) ήταν ένα από τα χωριά της Επαρχίας μας που ήταν καλά εξοπλισμένο και οι αντάρτες δεν τολμούσαν να το.. επισκεφτούν.
Σοφίστηκαν όμως, πως, την Τετάρτη που είναι η εβδομαδιαία αγορά των Καϊλαρίων (Πτολεμαϊδας) και οι φύλακες του χωριού θα βρίσκονται στα Καϊλάρια για ψώνια, είναι ευκαιρία να τους εκδικηθούμε και έτσι αποφάσισαν να κατέβουν στους πρόποδες του χωριού, όπου έβοσκαν τα ζώα και υπό την απειλή των όπλων να αναγκάσουν τους άοπλους βοσκούς να οδηγήσουν το βίο τους στο βουνό, προς Βλάστη, ώστε, μέχρι το ηλιοβασίλεμα, που επιστρέφουν τα προς βοσκή ζώα και αρχίζει να νυκτώνει θα έφταναν στον προορισμό τους και έτσι δεν θα τολμούσαν, οι κάτοικοι-οπλίτες, να τους κυνηγήσουν, στήνοντας, προφανώς, καμιά ενέδρα, κάτι που ίσως και να την περίμεναν.
Όταν, έκπληκτοι οι Σουλποβιότες επέστρεψαν από το παζάρι και πληροφορήθηκαν το γεγονός, από τους βοσκούς, που επέστρεψαν χωρίς τα ζωντανά τους στο χωριό, ήταν πολύ.. αργά.
Το πάθημα τους έχει γίνει μάθημα, αλλά και …γινάτι που κράτησε μέχρι την τελική επικράτηση της νομιμότητας το 1949, χωρίς να καταφέρουν να πατήσουν το πόδι τους στο Σούλποβο, αν και το επιχείρησαν αρκετές φορές