Πρόσφυγες του Πόντου, σε αναμνηστική φώτο, στο χωριό Αρδασσα το 1946.. Απο το αρχείο του κ Καζαντζή Γεώργιου

Πρόσφυγες του Πόντου, σε αναμνηστική φώτο, στο χωριό Αρδασσα το 1946..

Φιλική παρέα προσφύγων, της πρώτης γενιάς, από την περιοχή Σαρκίσκιανα της περιοχής Κιουρτούμ του Πόντου, σε αναμνηστική φωτογραφία το 1946 στο χωριό Αρδασσα Εορδαίας το 1945, όπου και είχαν κουρνιάσει από το 1924, αφού κατάφεραν να γλιτώσουν από εξορίες, ταλαιπωρίες, πείνα και κυρίως από τη φωτιά, το τσεκούρι και τη γενοκτονία των Τούρκων.
Πέρασαν 21 χρόνια στη μητέρα Πατρίδα, με την προσδοκία της επιστροφής τους στην πατρογονική γη και με το όνειρο αυτό μετοίκησαν στην ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑ, στους κόλπους του Αβραάμ, όπου ου λύπη , ου στεναγμός, αλλά ζωή αιώνια.
Στη φώτο μας, από αριστερά:
Σειρά 1η, όρθιοι: Η Λυκίδου Μαγδαληνή, ο σύζυγός της, Λυκίδης Ευθύμιος και η, Ηλιάδου Σόνια.
Σειρά 2η, καθιστές: Η Ακριτίδου Μάρθα και Ξενητοπούλου Κυριακή.

Δημοσιεύτηκε στον ΕΟΡΔΑΙΚΟ ΠΑΛΜΟ, στο φύλλο 1259 23 Φεβρουαρίου 2011, σελίδα 27, ημέρα Τετάρτη.

Η κτηνοτροφία βουβαλιών στο Σούλποβο (Αρδασα) τη δεκαετία του 1940. Απο το αρχείο του κ. Γεώργιου Καζαντζή

γνωστό στην περιοχή μας, φίλες και φίλοι, πως, οι κάτοικοι-κτηνοτρόφοι του Σούλποβου (Αρδασας) είχαν μια ιδιαίτερη αδυναμία-συμπάθεια, θα λέγαμε εμείς, στη διατήρηση των βουβαλιών και πιστεύουμε, πως ήταν απόλυτα δικαιολογημένη, δεδομένου ότι, ένα βασικό τμήμα της διαβίωσής τους, εξασφαλίζονταν από το προϊών του γάλακτος και τα υποπροϊόντα του, που, για την εποχή εκείνη, αποτελούσαν βασικά στοιχεία διατροφής της οικογένειας, ενώ το κόστος, παρουσίας της στο στάβλο, ήταν ελάχιστο, έναντι της προσφοράς της.
Σημαντικό αριθμό βουβαλιών διατηρούσε και το Κοζλούκιοϊ (Καρυοχώρι) που, εν μέρει, συναγωνίζονταν το Σούλποβο, για λίγο όμως διάστημα, έως ότου ανακάλυψαν το μαύρο χρυσάφι του υπέδαφός τους (λιγνίτη) και ασχολήθηκαν παράνομα ή και νόμιμα με την λίαν επικίνδυνη εξόρυξή του με πηγάδια οικογενειακά ή και συγγενικά-φιλικά και με τις στοές (γαλαρίες).
Όχι ότι, τα συμπαθή αυτά τετράποδα, έλλειπαν από τα Καϊλάρια (Πτολεμαϊδα) και τα άλλα χωριά της ευρείας (42 τον αριθμό), τότε, Επαρχίας Εορδαίας, αλλά, ο αριθμός τους ήταν κατά πολύ μικρότερος, σε σχέση με τον πληθυσμό του Σούλποβου (Αρδασας) ή του Κοζλούκιοϊ (Καρυοχωρίου).
Το συμπέρασμά μας είναι, πως, όπου Πόντιοι πρόσφυγες, υπήρχαν και βουβάλια, ενώ, όπου γηγενείς και πρόσφυγες (Μικρασιάτες-Θρακιώτες), με πολύ ελάχιστες εξαιρέσεις έως μηδενικές, όπως, η Βλάστη, το Εμπόριο, το Τρέπενο (Καρδιά), προφανώς και δυο-τρία άλλα χωριά της επαρχίας μας.
Το γάλα της βουβάλας ήταν παχύ και ως εκ τούτου καταλληλότατο για τα παιδιά της εποχής (αντί του Μουρινέλαιου), το γιαούρτι πολύ πηκτό και κατά την έκφραση των γονιών μου, κόβονταν με το μαχαίρι, η αναλογία βουτύρου, σε σχέση με ισόποσα γάλατα-γιαούρτια άλλων ζώων, βάρυνε υπέρ του βουβαλιού.
Η Βουβάλα ήταν και είναι, αν και όπου υπάρχει, υπομονητικό ζώο, δυνατό και βραδυπόρο, γι΄αυτό και οι αγρότες δεν το προτιμούσαν για τις γεωργικές τους ανάγκες, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων όπου, υποχρεωτικά αποτελούσε τη μοναδική λύση τους.
Το κρέας της βουβάλας: Πολλοί μας είπαν πως ήταν φαγώσιμο, η δική μας εμπειρία δεν κατέγραψε κάτι τέτοιο και τούτο γιατί δεν συναντήσαμε αγορά κρέατος βουβάλας, από εμπόρους κρεάτων, με προορισμό το τσιγκέλι, αλλά και ούτε σε κρεοπωλείο το συναντήσαμε, χωρίς βέβαια να αποκλείουμε το… “φαγώσιμο” του..
Στη φώτο μας, κοπάδι βουβαλιών οδηγείται στο χώρο βοσκής που δεν είναι άλλος από τον τεράστιο χώρο “Καβάκια Αρδασας”, που πολλές φορές αναφέρουμε στις εκδρομές μαθητών και πρωτομαγιάς.

Φώτο Νο 2. Βουβάλια της Αρδασας στο χώρο βοσκής το 1947.

Ο εικονιζόμενος χώρος βρίσκεται από τη δυτική πλευρά του χωριού και συνορεύει με τους πρόποδες του βουνό προς Βλάστη.
Ένα τραγούδι του Θεοδωράκη λέει…ο δρόμος έχει τη δική του Ιστορία κ.λ.π. και εμείς λέμε.., ο χώρος έχει τη δική του Ιστορία και την Ιστορία αυτή μας την περιγράφει το δίστιχο, που βρήκαμε, πίσω από τη φώτο Νο 2 που μας έδωσε ο καλός μας φίλος, Γιώργος Αντωνιάδης (κάτοικος του χωριού) και λέει, στην Ποντιακή διάλεκτο:
Τετράδ ημέρα έρθανε αντάρτες σο χωρίον
κ’ ελάλεσαν κ’επέρανε τη Σούλποβας το βίον.
Η ερμηνεία του είναι απλή και λέει:
Τετάρτη ημέρα ήρθανε αντάρτες στο χωριό
και οδήγησαν και πήρανε του Σούλποβου (Αρδασσα) το βίο (βουβάλια-πρόβατα κ.λ.π.)
Όπως γνωρίζετε, φίλες και φίλοι παλιοί και θα μάθατε, ίσως, οι νεότεροι, πως το 1947 η χώρα μας βρίσκονταν σε “εμφύλια” εμπόλεμη σύραξη, λόγο της Κομουνιστικής ανταρσίας.
Το Σούλποβο (Αρδασα) ήταν ένα από τα χωριά της Επαρχίας μας που ήταν καλά εξοπλισμένο και οι αντάρτες δεν τολμούσαν να το.. επισκεφτούν.
Σοφίστηκαν όμως, πως, την Τετάρτη που είναι η εβδομαδιαία αγορά των Καϊλαρίων (Πτολεμαϊδας) και οι φύλακες του χωριού θα βρίσκονται στα Καϊλάρια για ψώνια, είναι ευκαιρία να τους εκδικηθούμε και έτσι αποφάσισαν να κατέβουν στους πρόποδες του χωριού, όπου έβοσκαν τα ζώα και υπό την απειλή των όπλων να αναγκάσουν τους άοπλους βοσκούς να οδηγήσουν το βίο τους στο βουνό, προς Βλάστη, ώστε, μέχρι το ηλιοβασίλεμα, που επιστρέφουν τα προς βοσκή ζώα και αρχίζει να νυκτώνει θα έφταναν στον προορισμό τους και έτσι δεν θα τολμούσαν, οι κάτοικοι-οπλίτες, να τους κυνηγήσουν, στήνοντας, προφανώς, καμιά ενέδρα, κάτι που ίσως και να την περίμεναν.
Όταν, έκπληκτοι οι Σουλποβιότες επέστρεψαν από το παζάρι και πληροφορήθηκαν το γεγονός, από τους βοσκούς, που επέστρεψαν χωρίς τα ζωντανά τους στο χωριό, ήταν πολύ.. αργά.
Το πάθημα τους έχει γίνει μάθημα, αλλά και …γινάτι που κράτησε μέχρι την τελική επικράτηση της νομιμότητας το 1949, χωρίς να καταφέρουν να πατήσουν το πόδι τους στο Σούλποβο, αν και το επιχείρησαν αρκετές φορές

Βαθμολογία Α Ερασιτεχνικής Κατηγορίας Ε.Π.Σ Κοζάνης

Στην 9η θέση παρέμεινε η ομάδα της Άρδασσας με 33 βαθμούς μετά από την βαριά ήττα που υπέστη στο γήπεδο της με σκορ 1-4 από το Μακεδονικό Κοζάνης.Η Άρδασσα έχει κάνει και το δεύτερο προγραμματισμένο ρεπό της με αντίπαλο την Νεάπολη η οποία δεν κατεβαίνει στο πρωτάθλημα.

1)Α.Ε.ΠΕΡΔΙΚΑ 64

2)ΤΙΤΑΝ ΣΕΡΒΙΩΝ 50

3)Α.Ε.ΚΟΖΑΝΗΣ 47

4)Α.Ε. ΕΛΙΜΕΙΑΣ 47

5)Φ.Σ.ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ 42

6)Α.Ε.Π.ΚΑΡΑΓΙΑΝΕΙΩΝ 42

7)Α.Σ.ΒΕΛΒΕΝΤΟ 39

8)ΕΡΜΗΣ ΑΣΒΕΣΤΟΠΕΤΡΑΣ 38

9)ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΡΔΑΣΣΑΣ 33

10)ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΠΤΟΛ/ΔΑΣ 29

11)Α.Σ.ΒΕΡΜΙΟ ΚΑΡΥΟΧΩΡΙΟΥ 22

12)ΛΕΟΝΤΕΣ ΑΝΑΡΡΑΧΗΣ 18

13)Ο ΝΕΟΣ ΑΡΗΣ ΑΡΓΥΛΟΥ 18

14)Α.Ο.ΤΡΑΝΟΒΑΛΤΟΥ 13

15)ΑΛΙΑΚΜΩΝ ΝΕΑΠΟΛΗΣ -9

16)ΔΡΑΣΗ ΤΣΟΤΥΛΙΟΥ -9

Ο πρώτος ανεβαίνει απευθείας στο Περιφερειακό πρωτάθλημα(Δ εθνική)και οι τρεις τελευταίοι υποβιβάζονται στην Β ερασιτεχνική κατηγορία

ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΡΔΑΣΣΑΣ - Φ.Σ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ 1-4

Για άλλη μία αγωνιστική η ομάδα της Άρδασσας δεν τα κατάφερε απέναντι στον Μακεδονικό Κοζάνης χάνοντας με το βαρύ σκορ 1-4 στο γήπεδό της Άρδασσας.

Το μοναδικό γκολ για την ομάδα της Άρδασσας πέτυχε ο Τσιλφίδης Ιωάννης στο 43' λεπτό με κοντινό πλασέ μετά από κεφαλιά πάσα του Μιχελάκη Πολύκαρπου σημειώνοντας το 1-2.

Μετά από το γκολ η ομάδα του Μεγάλου Αλεξάνδρου πίεσε για την ισοφάριση χάνοντας μεγάλη ευκαιρία στο 45' λεπτό όταν από κάθετη πάσα του Μιχελάκη Πολύκαρπου στον Τσιλφίδη Ιωάννη, του οποίου το σουτ απέκρουσε ο Κεχαγιάς(τερματοφύλακας Μακεδονικού)σε κόρνερ.

Στο παιχνίδι είχαμε και τρεις αποβολές, μία για την ομάδα της Άρδασσας και δύο για τον Μακεδονικό Κοζάνης.

Για την ομάδα της Άρδασσας αγωνίστηκαν οι:

Κυψίδης Νικόλαος

Δημητριάδης Ιωάννης

Σερέτης Δημήτριος

Αμαραντίδης Δημήτριος

Φολτόπουλος Παναγιώτης

Αμαραντίδης Φώτιος

Σιδηρόπουλος Γεώργιος

Τσιλφίδης Ιωάννης

Μιχελάκης Πολύκαρπος

Τσελαλίδης Ανέστης

Ξανθόπουλος Ηλίας

(προπονητής)Δημητριάδης Γεώργιος

και ως αλλαγές οι:

Μιχαηλίδης Δημήτριος

Ιακωβίδης Αντώνης

Τριανταφυλλίδης Γεώργιος

Με κίτρινη κάρτα παρατηρήθηκαν οι:

Τσιλφίδης Ιωάννης

Δημητριάδης Ιωάννης

Με κόκκινη κάρτα παρατηρήθηκε:

Σιδηρόπουλος Γεώργιος

Αφιερωμένο σε όλους τους Αρδασσιώτες ( συνεχίζεται....)

Τρεις Παππούδες της πρώτης γενιάς των ξεριζωμένων του Πόντου στο χωριό Αρδασσα

Μια παρέα Παππούδων του Πόντου, με το νεαρό συμπολίτη τους Γιώργο Αντωνιάδη, έχει πάντα το δικό της ιδιαίτερο ενδιαφέρων μια και ο Γιώργος έχει το πάθος της συλλογής στοιχείων και υλικού της πατρογονικής γης.
Έτσι, η βόλτα αυτή δεν έχει τα στοιχεία της φώτο μας Νο 3, αλλά, η καταγραφή και γνώση των ηθών και εθίμων των προγόνων του Πόντου από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές τους και οι γέροντες της παρέας του είναι ότι καλλίτερο γ΄ αυτόν.
Θα πρέπει να αναφέρουμε, πως, έχει συγκεντρώσει ένα αξιόλογό αρχείο από φωτογραφίες και διάφορα αντικείμενα που έκαναν χρήση οι πρόγονοί του στις αξέχαστες πατρίδες.
Είναι μια βόλτα αλλιώτικη από τις άλλες!!!
Στη φώτο μας από αριστερά: Ταργουντζίδης Ανδρόνικος, ο τελευταίος των προσφύγων (ανδρών του χωριού) της πρώτης γενιάς της Αρδασσας που απεβίωσε στις 7-3-2009 σε ηλικία 105 ετών, Γεωργιάδης Νικόλας, από την Κερασούντα, ο καλός μας φίλος, Γιώργος Αντωνιάδης, απόγονος πρόσφυγα Ποντίου και ο Ρωμανίδης Γιωρίκας (Γιώργος) από την Κερασούντα Πόντου। ( Απο την εφημερίδα Πτολεμαΐος )

Μουχαμπέτ του Ποντιακού Συλλόγου Άρδασσας απο το τμήμα Νεολαίας

Βαθμολογία Α Ερασιτεχνικής Κατηγορίας Ε.Π.Σ Κοζάνης

Στην 9η θέση εξακολουθεί να βρίσκεται η ομάδα της Άρδασσας με 30 βαθμούς μετά την εντός έδρας ισοπαλία με αντίπαλο το Βελβεντό.Η Άρδασσα έχει κάνει το προγραμματισμένο ρεπό με τοΤσοτύλι το οποίο δεν κατεβαίνει στο πρωτάθλημα.

1)Α.Ε.ΠΕΡΔΙΚΑ 55
2)ΤΙΤΑΝ ΣΕΡΒΙΩΝ 44
3)Α.Ε.ΕΛΙΜΕΙΑΣ 44
4)Α.Ε. ΚΟΖΑΝΗΣ 41
5)ΑΕΠ ΚΑΡΑΓΙΑΝΕΙΩΝ 36
6)Φ.Σ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ 33
7)Α.Σ. ΒΕΛΒΕΝΤΟ 33
8)ΕΜΗΣ ΑΣΒΕΣΤΟΠΕΤΡΑΣ 32
9)Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΡΔΑΣΣΑΣ 30
10)ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΠΤΟΛ/ΔΑΣ 22
11)ΒΕΡΜΙΟ ΚΑΡΥΟΧΩΡΙΟΥ 21
12)ΛΕΟΝΤΕΣ ΑΝΑΡΡΑΧΗΣ 18
13)Ο ΝΕΟΣ ΑΡΗΣ ΑΡΥΛΟΥ 15
14)Α.Ο.ΤΡΑΝΟΒΑΛΤΟΥ 13

15)ΑΛΙΑΚΜΩΝ ΝΕΑΠΟΛΗΣ -9
16)ΔΡΑΣΗ ΤΣΟΤΥΛΙΟΥ -9

Ο πρώτος ανεβαίνει απευθείας στο Περιφερειακό πρωτάθλημα(Δ εθνική) και οι τρεις τελευταίοι υποβιβάζονται στην Β ερασιτεχνική κατηγορία.λ

ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΡΔΑΣΣΑΣ - Α.Σ. ΒΕΛΒΕΝΤΟ 0-0

Ισόπαλο χωρίς τέρματα έληξε ο αγώνας ανάμεσα στην ομάδα της Άρδασσας με αντίπαλο το Βελβεντό.
Σε ένα μέτριο αγωνιστικά παιχνίδι η ομάδα της Άρδασσας πάλεψε αλλά δεν κατάφερε να πάρει τους τρείς βαθμούς κόντρα στο μαχητικό Βελβεντό.
Μόλις στο 10' λέπτο εκτέλεση φάουλ τουΤσιλφίδη Ιωάννη η μπάλα κόντραρε και πέρασε λίγο έξω από το δεξί οριζόντιο δοκάρι.

Η μεγαλύτερη ευκαιρία για την ομάδα της Άρδασσας σημειώθηκε στο 50' λεπτό μετά από σέντρα του Αμαραντίδη Φώτη στον αμαρκάριστο Θεοδουλίδη Δημήτρη, με τον τελευταίο να κάνει δυνατή κεφαλιά και να στέλνει την μπάλα λίγο έξω από το οριζόντιο δοκαρι.

Για την Ομάδα της Άρδασσας αγωνίστηκαν οι:

Κυψίδης Νικόλαος
Δημητριάδης Ιωάννης
Σερέτης Δημήτριος
Κυριακίδης Παύλος
Ηλιάδης Στυλιανός
Φολτόπουλος Παναγιώτης
Αμαραντίδης Φώτιος
Θεοδουλίδης Δημήτριος
Τσιλφίδης Ιωάννης
Αμαραντίδης Δημήτριος
Μιχελάκης Πολύκαρπος

(Προπονητής) Δημητριάδης Γεώργιος

και ως αλλάγές:
Τσαγκαλίδης Γεώργιος
Τσελαλίδης Ανέστης
Ποιμενίδης Μεθόδιος

Με κίτρινη κάρτα παρατηρήθηκαν οι:
Αμαραντίδης Δημήτρης
Τσιλφίδης Ιωάννης

Ardassa Story ( Του Γιώργου Βασιλειάδη )

Βιβλίο για την ΑΡΔΑΣΣΑ του Πόντου ( Απο το αρχείο του Τάκη Τσαγκαλίδη )

Βιβλίο για την Άρδασσα του Πόντου 1916-24 του Γεώργιου Θ. Χρηματόπουλου.
Τα δεινοπαθήματα των ομογενών του Δορυλαίου Νομού Τραπεζούντος.

Στο βιβλίο περιγράφονται δεινοπαθήματα των Ελλήνων της Άρδασσας του Πόντου με τον συγγραφέα να αφιερώνει :

<< ΤΗ ΙΕΡΑ ΣΚΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟ ΤΗΣ ΑΙΜΟΧΑΡΟΥΣ ΚΕΜΑΛΙΚΗΣ ΤΥΡΑΝΝΙΑΣ ΙΤΑΜΩΣ ΚΑΙ ΒΑΝΑΥΣΩΣ ΣΦΑΓΙΑΣΘΕΝΤΩΝ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΩΘΕΝΤΩΝ, ΑΕΙΜΝΗΣΤΩΝ ΑΔΕΛΦΩΝ ΗΜΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ >> Ο ΠΟΝΗΣΑΣ

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΑΝΑΒΟΛΗ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ Α' KATHΓΟΡΙΑΣ Ε.Π.Σ.ΚΟΖΑΝΗΣ

Αναβλήθηκαν τα παιχνίδια για την 19η αγωνιστική λόγω σφοδρής χιονόπτωσης.
Διεξήχθει κανονικά το παιχνίδι Α.Σ.ΒΕΛΒΕΝΤΟ-ΤΙΤΤΑΝ ΣΕΡΒΙΩΝ 3:2.
Η ομάδα της Άρδασσας θα πραγματοποιούσε το προγραμματισμένο ρεπό με αντίπαλο το Τσοτύλι το οποίο δεν κατεβαίνει στο πρωτάθλημα.